W dobie koronawirusa każdy z nas chciałby znać odpowiedź na pytanie, czy znajduje się w grupie zwiększonego ryzyka zachorowania na COVID-19 i powikłań z nim związanych. Szczególnie duże obawy o swoje zdrowie towarzyszą grupom pacjentów cierpiących na choroby współistniejące. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne rozwiewa wątpliwości dotyczące zwiększonego prawdopodobieństwa zachorowań na COVID-19 u pacjentów chorych na cukrzycę.
Zdecydowana większość pacjentów cierpiących na chorobę COVID-19, spowodowaną koronawirusem SARS-CoV-2, przechodzi ją łagodnie, niekiedy nawet bezobjawowo. Istnieją jednak okoliczności powodujące bardzo ciężki przebieg COVID-19, który w najgorszym wypadku może prowadzić nawet do śmierci. Kluczowym czynnikiem decydującym o poważnym stanie zakażonego wirusem SARS-CoV-2 pacjenta jest istnienie u niego chorób współistniejących. To właśnie w grupie zarażonych koronawirusem i zmagających się jednocześnie z innymi schorzeniami (w tym z cukrzycą) obserwuje się najcięższe przypadki choroby i notuje największą ilość zgonów. Nie dziwi więc fakt, że chorujący na cukrzycę pacjenci z niepokojem obserwują rozprzestrzenianie się koronawirusa i obawiają się powikłań towarzyszących ich potencjalnemu zakażeniu.
COVID-19 ma cięższy przebieg niż sezonowa grypa, dlatego niezwykle ważne jest zachowanie wszystkich zalecanych środków ostrożności. W obliczu łatwego dostępu do środków masowego przekazu, w którym coraz częściej pojawiają się sprzeczne lub nieprawdziwe informacje dotyczące profilaktyki i strategii walki z koronawirusem, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zdecydowało się rozwiać wszelkie wątpliwości i zabrało głos w tej sprawie, publikując kluczowe informacje i zalecenia dla osób chorych na cukrzycę.
PTD informuje, że „chorzy na cukrzycę nie mają większego prawdopodobieństwa zachorowania na COVID-19 niż osoby w populacji ogólnej.” Problem stanowi jednak fakt, że chorzy na cukrzycę posiadają większe prawdopodobieństwo rozwoju ciężkich powikłań COVID-19” powodujące gorsze rezultaty leczenia. Należy jednak pamiętać, że pacjenci chorujący na cukrzycę zmagają się z ogólnym niebezpieczeństwem rozwoju ciężkich symptomów i komplikacji przy infekcjach wirusowych (nie tylko spowodowanej wirusem SARS-CoV-2), które mogą prowadzić do wzrostu stężenia glukozy we krwi. W celu uniknięcia powikłań, pacjent leczony insuliną od początku swojej choroby edukowany jest jak dopasować dawkę insuliny do swojego trybu życia, aby w pełni kontrolować przebieg cukrzycy – jak podaje PTD, jeśli jest ona dobrze kontrolowana, ryzyko rozwoju ciężkiej postaci zakażenia COVID-19 jest podobne do tego, które można zaobserwować u osób zdrowych. Ryzyko rozwoju powikłań cukrzycowych zwiększa się jednak u osób ze złą kontrolą choroby, u których poziom cukru we krwi stale się waha. Upośledzone zdolności organizmu do walki z wirusem, mogą w takim przypadku prowadzić do rozwoju ciężkiej postaci COVID-19, dlatego bardzo ważne jest całkowite stosowanie się do zaleceń diabetologa.
Biorąc pod uwagę aktualne informacje, PTD podziela stanowisko Europejskiego Stowarzyszenia Kardiologicznego i oświadcza, że mimo pojawiających się w mediach informacji o obawach związanych ze stosowaniem leków z tych grup w okresie pandemii, „nie ma podstaw do modyfikacji terapii – rezygnacji z leczenia inhibitorem konwertazy lub sartanem”. Pozytywną informacją przekazaną na łamach artykułu PTD jest też fakt, że „producenci leków nie zgłaszają problemów z dostępem do preparatów insuliny oraz innych środków wynikających z pandemii COVID-19”. Dzięki temu, aktualna sytuacja związana z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, w żaden sposób nie wpływa na produkcję i dystrybucję leków niezbędnych osobom chorym na cukrzycę.
W razie potencjalnego zachorowania pacjentów z cukrzycą na COVID-19, PTD zamieszcza też szczegółowy plan i listę wytycznych, których przestrzeganie zminimalizuje ryzyko komplikacji choroby. Prezentujemy je poniżej:
„Zgromadź potrzebne materiały:
- Numery telefonów do lekarzy i zespołu terapeutycznego, apteki oraz ubezpieczyciela.
- Listę leków, które stosujesz i ich dawki (w tym witamin i suplementów).
- Zestaw produktów zawierających cukry proste, takich jak słodzone napoje gazowane, miód, dżem, galaretki lub landrynki na wypadek hipoglikemiii dużego osłabienia spowodowanego chorobą, które utrudnia normalne przyjmowanie pokarmów.
- Przygotuj sobie zapas insuliny na tydzień do przodu na wypadek choroby lub niemożności wykupienia kolejnej recepty.
- Dodatkowe środki, jak płyn dezynfekujący na bazie alkoholu i mydło do odkażania/mycia rąk.
- Glukagon i testy paskowe do badania stężenia ciał ketonowych w moczu, jeżeli jesteś leczony insuliną.
- Przygotuj odpowiedni zapas artykułów gospodarstwa domowego i produktów żywnościowych na wypadek konieczności pozostania w domu przez dłuższy czas.
Porozmawiaj z członkiem zespołu terapeutycznego na następujące tematy:
- Kiedy należy zadzwonić do gabinetu lekarza (w sprawie stężenia ketonów w moczu, zmian w diecie, dawek leków, itd.).
- Jak często należy kontrolować poziom cukru we krwi.
- Kiedy należy oznaczyć stężenie ketonów w moczu.
- Jakie leki należy przyjmować na przeziębienie, grypę, infekcje wirusowe.
- Jak należy dostosować leczenie cukrzycy w trakcie choroby.
Codziennie przestrzegaj odpowiednich środków ostrożności:
- Unikaj bliskiego kontaktu z chorymi osobami.
- Stosuj działania profilaktyczne: Często myj ręce wodą z mydłem przez co najmniej 20 sekund; szczególnie po czyszczeniu nosa, kaszlnięciu, kichnięciu lub po pobycie w miejscu publicznym.
- Jeśli woda i mydło nie są dostępne, stosuj płyn odkażający zawierający co najmniej 60% alkoholu.
- Jeśli to tylko możliwe, unikaj dotykania często używanych powierzchni w miejscach publicznych, takich jak przyciski w windzie, klamki, drzwi, poręcze; unikaj podawania ręki na przywitanie, itd., Jeśli musisz czegoś dotknąć, używaj chusteczki lub rękawa.
- Po dotknięciu tych powierzchni umyj ręce.
- Unikaj dotykania twarzy, nosa, oczu, itd.
- Myj i dezynfekuj powierzchnie i przedmioty w domu, aby usunąć zarazki: regularnie czyść często dotykane powierzchnie (np. stoły, klamki drzwi, włącznik światła, uchwyty, biurka, toalety, kurki i telefony komórkowe)
- Unikaj zatłoczonych, słabo wentylowanych miejsc. Ryzyko kontaktu z wirusami przenoszonymi drogą kropelkową, jak COVID-19, wzrasta w zatłoczonych, zamkniętych pomieszczeniach o słabym przepływie powietrza, w których znajdują się chore osoby.
- Zrezygnuj z wszystkich niepotrzebnych podróży, w tym z zaplanowanych wyjazdów.
Obserwuj, czy nie występują u ciebie objawy ostrzegawcze COVID-19 wymagające pilnej interwencji medycznej:
Jeśli wystąpią u ciebie takie objawy, niezwłocznie skontaktuj się telefonicznie z lekarzem. U dorosłych objawy ostrzegawcze wymagające pilnej interwencji medycznej obejmują:
- Trudności w oddychaniu lub duszność.
- Utrzymujący się ból lub uczucie ucisku w klatce piersiowej.
- Splątanie lub trudności z obudzeniem się.
- Zasinienie warg lub twarzy.
Jeśli czujesz, że rozwijają się u ciebie objawy choroby, skontaktuj się telefonicznie ze swoim lekarzem:
Zwróć uwagę na potencjalne objawy COVID-19, jak gorączka, suchy kaszel i duszność.
Przed rozmową telefoniczną z lekarzem przygotuj:
- Wyniki pomiaru glikemii.
- Wynik pomiaru stężenia ciał ketonowych w moczu.
- Zapisuj i podaj ilość przyjętych płynów (możesz do tego celu wykorzystać butelkę o pojemności 1 litra).
- Jasno określ odczuwane objawy (na przykład: czy masz nudności? Czy masz tylko zatkany nos?).
- Zapytaj o to, jak w tej sytuacji należy kontrolować cukrzycę.
Dowiedz się, jak masz postępować, kiedy zachorujesz:
Poniżej znajduje się kilka częstych wskazówek, z których możesz skorzystać:
- Pij dużo płynów. Jeśli wymiotujesz, przyjmuj płyny małymi łyczkami, co 15 minut, żeby uniknąć odwodnienia.
- Jeśli zaobserwujesz spadek poziomu cukru (poniżej 70 mg/dl lub zalecanego docelowego przedziału glikemii), spożyj 15 gramów łatwo przyswajalnych cukrów prostych, jak miód, dżem, galaretka, sok lub słodzony napój typu coca cola i skontroluj poziom cukru za 15 minut, aby upewnić się, czy poziom glikemii wzrasta. Wykonuj dodatkowe oznaczenia poziomu cukru w ciągu dnia i w nocy (zazwyczaj co 2–3 godziny; jeśli używasz urządzenia do ciągłego monitorowania glikemii [CGM], często sprawdzaj odczyty).
- Jeśli stwierdzisz u siebie wysoki poziom cukru (powyżej 250 mg/dl) więcej niż w 2 kolejnych oznaczeniach, sprawdź stężenie ketonów w moczu, aby uniknąć rozwoju CKK.
- Jeśli w teście paskowym stwierdzisz średni lub wysoki poziom ketonów (ewentualnie ślad lub niski poziom ketonów zgodnie ze wskazówkami lekarza), niezwłocznie skontaktuj się z gabinetem lekarza.
- Pamiętaj o tym, że acetaminofen (Paracetomol) wpływa na wartości glikemii mierzone przez niektóre urządzenia CGM (Dexcom G5, MedtronicEnlite i Guardian). Dla pewności oznacz poziom cukru na glukometrze.
- Umyj ręce i oczyść miejsce iniekcji/infuzji oraz nakłucia opuszki palca wodą z mydłem lub środkiem dezynfekującym na bazie alkoholu.”
Źródło: https://cukrzyca.info.pl/aktualnosci/nowy_koronawirus_sars_cov_2_covid_19_a_cukrzyca
Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Nowy koronawirus SARS-Cov-2, COVID-19 a Cukrzyca